Het Nederlandse recht kent een grote verscheidenheid in overeenkomsten. Partijen zijn in beginsel vormvrij bij het vaststellen van overeenkomsten. Dit betekent dat de inhoud en vorm van een overeenkomst (= een contract) niet aan regels gebonden zijn. Een mondelinge overeenkomst is dus in principe net zo rechtsgeldig is als een schriftelijke overeenkomst.
In dit artikel lichten wij drie verschillende overeenkomsten toe, namelijk de overeenkomst tot opdracht, de overeenkomst tot aanneming van werk en de arbeidsovereenkomst. Deze overeenkomsten lijken wellicht synoniemen van elkaar, maar dat zijn ze niet. Ze hebben alle drie een plaats in de wet en werken derhalve niet hetzelfde.
Overeenkomst van opdracht
De overeenkomst van opdracht (OVO) is geregeld in artikel 7:400 BW e.v. Een dergelijke overeenkomst houdt in dat de opdrachtnemer een opdracht uitvoert voor de opdrachtgever. Het mag hier niet gaan om het verwezenlijken van een stoffelijk product. Onder stoffelijke producten vallen bijvoorbeeld het bouwen van een huis, het bewaren van goederen of het vervoeren van personen. Waar gaat het dan wel over? Een overeenkomst tot opdracht kan ontstaan doordat iemand een dienst verricht. Die iemand kan een adviseur of ontwerper zijn.
Dit doet erg denken aan een arbeidsovereenkomst, maar het is niet hetzelfde. Er is geen vast dienstverband en tevens geen gezagsverhouding. De opdrachtnemer is tot op zekere hoogte vrij bij de uitvoering van het werk. Daarnaast bepaalt de wet de betaling en onkostenvergoeding (ook indien er meerdere opdrachtgevers zijn).
Overeenkomst tot aanneming van werk
De overeenkomst tot aanneming van werk verschilt op een aantal punten met de OVO. De partijen zijn wederom een opdrachtgever en een opdrachtnemer. In tegen stelling tot de OVO gaat het hier wél om een stoffelijk werk dat tot stand komt. Er kan sprake zijn van de bouw van een keuken, of reparaties aan een auto. Zolang het maar niet intellectueel werk betreft. De regels voor de aanneming van werk zijn te vinden in artikel 7:750 BW e.v. Een opdrachtnemer mag het werk uitbesteden aan mensen onder zijn leiding.
Een ander verschil met de OVO, is dat er voor een overeenkomst tot aanneming van werk een prijs afgesproken is voorafgaand aan het sluiten ervan. Deze prijs hoeft niet vast te staan. Voorts kan de prijs wijzigen doordat er kostenverhogende omstandigheden in het spel zijn. Partijen zijn redelijk vrij om de zaken onderling af te spreken.
Arbeidsovereenkomst
Ten slotte de arbeidsovereenkomst. Deze is geregeld in boek 7 titel 10 van het Burgerlijk Wetboek. Het grote verschil tussen de OVO en arbeidsovereenkomst is het bestaan van een gezagsverhouding. Het geven of niet geven van feitelijke instructies is geen vereiste. Waar het om draait, is het feit dat er de bevoegdheid bestaat tot het geven van instructies. Andere factoren kunnen ook het bestaan, dan wel ontbreken van een arbeidsrechtelijke relatie aantonen.
Geen synoniemen
Bovengenoemde overeenkomsten lijken op het eerste gezicht synoniemen van elkaar. Dit is echter zeker niet het geval. Met name bij de arbeidsovereenkomst is de werkgever verplicht tot inhouding van loonbelasting en premies. Doet hij dit niet, maar ziet de Belastingdienst het wel als een arbeidsovereenkomst, dan kan dit voor (grote) problemen zorgen.
Heeft u vragen over een bepaald type overeenkomst of heeft u hulp nodig met het opstellen of nakijken van een overeenkomst? Neem dan gerust vrijblijvend contact op met ons.
Over de auteur
Nurlan Agayev
LLM